Ben je van plan om een nieuwe PC te bouwen? Dan is het gemakkelijk om je te laten meeslepen door de talloze keuzes van processors, grafische kaarten en andere componenten. Maar heb je ooit stilgestaan bij het belang van de Power Supply Unit (PC voeding)? De PSU is misschien wel het meest essentiële onderdeel van je PC omdat het zorgt voor een stabiele en betrouwbare stroomtoevoer naar alle andere componenten. In deze tekst gaan we dieper in op de verschillende soorten PC voedingen en hun kenmerken, zodat je na het lezen alles weet over de PSU en waarop je moet letten bij het bouwen van een nieuwe PC.
De verschillende standaarden.
Er zijn verschillende standaarden voor PC-voedingen die in de loop der jaren zijn ontwikkeld. De oudste standaard is de AT-standaard, maar deze wordt bijna niet meer gebruikt. De AT-standaard werd vervangen door de ATX-standaard, die tot op de dag van vandaag nog steeds gebruikt wordt. Tegenwoordig worden bijna alle PC’s geleverd met een ATX 2-voeding, die de nieuwste standaard vertegenwoordigt. Het verschil tussen de ATX- en ATX 2-standaard is duidelijk te zien aan de brede connector, die bij de ATX 2-standaard 24 pinnen heeft in plaats van de 20 pinnen van de oudere ATX-standaard. Naast deze standaarden zijn er ook specifieke standaarden voor server voedingen, zoals de EPS (Enterprise Power Supply) en de CFX (Compact Form Factor).
De verschillende aansluitingen van een ATX 2 PSU.
- De 20+4 pin brede connector om aan te sluiten op het moederbord
- De 4-pin +12V power connector, die enkel op oudere ATX2-voedingen te vinden is en extra stroom levert aan het moederbord.
- De 4+4 pin +12V power connector die wordt gebruikt om zowel de CPU als het moederbord van extra stroom te voorzien.
- Een of meerdere 4-pin molex-connectors voor het aansluiten van harde schijven en optische stations.
- Een of meerdere 5-pin SATA-connectors voor het aansluiten van harde schijven en optische stations.
- Soms een 4-pin floppy drive connector, ook wel de Berg-connector genoemd.
- Een of meerdere 6+2 pin PCI Express-connectors om aan te sluiten op de videokaart. Deze connector is vereist voor bijna alle gaming videokaarten en voorziet de videokaart van extra stroom.
- Een 8-pin EPS-connector die voorkomt op moderne ATX-voedingen en wordt gebruikt voor het leveren van extra stroom aan de CPU. Deze connector is een aanvulling op de 4+4 pin +12V power connector die ook op ATX-voedingen te vinden is
Kan je een ATX voeding gebruiken op een ATX 2.0 moederbord?
Ja, alhoewel het aanbevolen is om een ATX 2 voeding te gebruiken op een ATX 2 moederbord is dit perfect mogelijk. De 20 pin brede connector past ook op de 24 pin aansluiting van het moederbord. Er blijven dan 4 gaatjes over van de 24 brede aansluiting op het moederbord. Normaal moet het nog steeds mogelijk zijn om de PC op te starten. Is dit niet zo dan kan je nog altijd een 20 pin naar 24 pin omzetter gebruiken.
Kan je een ATX 2 voeding gebruiken op een ATX moederbord?
Ja, het is mogelijk om een ATX 2.0 voeding te gebruiken op een ATX moederbord. De ATX 2.0 voedingen hebben over het algemeen een 24-pins aansluiting, terwijl de oudere ATX moederborden vaak alleen een 20-pins aansluiting hebben. Het is echter mogelijk om de ATX 2.0 voeding op een ATX moederbord aan te sluiten door de extra 4 pinnen van de 24-pins connector af te breken. Dit kan gemakkelijk worden gedaan met een tang. Soms moet je de extra 4 pinnen zelfs niet verwijderen maar steken die gewoon naast de connector.
Hoeveel Watt moet mijn PSU zijn?
Om te bepalen hoeveel Watt je voeding nodig heeft, moet je rekening houden met de totale stroomvereisten van alle onderdelen in je PC. Je kunt dit berekenen door de maximale stroomwaarden van elk onderdeel op te tellen. Dit staat meestal vermeld in de specificaties van het onderdeel.
Voor een standaard PC zonder videokaart is een voeding van 400W meestal meer dan voldoende. Als je echter een zware videokaart hebt die extra stroom nodig heeft, moet je een voeding kiezen die voldoende vermogen kan leveren. Controleer de specificaties van je videokaart om te zien hoeveel Watt en hoeveel stroom op de +12V-lijn vereist zijn.
Het is belangrijk om niet alleen naar het totale vermogen te kijken, maar ook naar de stroom die de voeding kan leveren op de +12V-lijn. Dit is vooral belangrijk voor videokaarten en CPU’s, die veel stroom op deze lijn nodig hebben.
Hieronder vind je een overzicht van het verbruik van de meest courante computeronderdelen:
- Processor: 50-250 watt (afhankelijk van de processor en of deze overgeklokt is)
- Videokaart: 75-350 watt (afhankelijk van de videokaart en of deze overgeklokt is)
- Moederbord: 20-100 watt
- RAM-geheugen: 5-15 watt
- Harde schijf/SSD: 5-10 watt per schijf
- Optische drive: 20-30 watt
- Case fans: 2-10 watt per ventilator (afhankelijk van grootte en snelheid)
- Waterkoeling: 10-50 watt (afhankelijk van de grootte van de radiatoren en pompen)
Hoe efficient is een PC voeding?
De efficiëntie van een voeding wordt meestal aangegeven met een 80 Plus-certificering. Dit label wordt toegekend aan voedingen die een bepaalde efficiëntie behalen bij verschillende belastingsniveaus. Het label is onderverdeeld in verschillende niveaus, variërend van 80 Plus tot 80 Plus Titanium, waarbij het hoogste niveau de hoogste efficiëntie aangeeft. Een hogere efficiëntie betekent dat er minder energie verloren gaat in de vorm van warmte en dat de voeding dus zuiniger is. Het is daarom aan te raden om bij de aankoop van een voeding te letten op de 80 Plus-certificering en te kiezen voor een voeding met een zo hoog mogelijk niveau.
Wat maakt een PC voeding stil?
Voedingen met grote fans hebben de neiging om minder lawaai te maken omdat ze de lucht op een lagere snelheid kunnen verplaatsen terwijl ze nog steeds dezelfde hoeveelheid lucht verplaatsen als een kleinere ventilator met een hogere snelheid. Bovendien kunnen grote fans een groter koelgebied bestrijken en zijn ze minder vatbaar voor trillingen en resonanties, wat kan leiden tot minder lawaai.
Een voeding van goede kwaliteit heeft ook een zogenaamde “smart fan control “ functie. Dit wil zeggen dat de voeding het toerental zelf aanpast naargelang de behoeft.
Hoe weet ik of er mogelijk een probleem is met mijn PC voeding?
Als een PSU onstabiel en onbetrouwbaar is dan merk je dit vrij gemakkelijk. Als je PC spontaan uitvalt zonder te herstarten dan is de voeding meestal onstabiel. Ook het vastlopen van een PC kan soms veroorzaakt worden door een onstabiele voeding. Hou er wel rekening mee dat er nog andere redenen kunnen zijn waarom een PC kan vastlopen. De voeding is maar één van de mogelijkheden. Ook als de PC niet meer start, test je best de voeding.
Soms kan je het zelfs horen dat een voeding defect is. Je hoort dan een scherp piepend of tikkend geluid. Let op: een defecte voeding kan gevaarlijk zijn en dit is ook een van de redenen waarom een voeding altijd geaard moet zijn. De aarding zorgt ervoor dat de PC-behuizing niet onder stroom kan komen te staan in geval van een kortsluiting. Maar niet alleen een kortsluiting is een mogelijk gevaar. Er zijn zelfs gevallen bekend waarbij het defect gaan van de voeding gepaard gaat met een vlam aan de achterzijde van de PC. Dus neem geen risico’s als er ook maar een vermoeden is dat de voeding defect is. Probeer de voeding zelf niet te herstellen! Vervang deze gewoon door een nieuwe.
Om problemen te voorkomen gebruik je best een voeding van een betrouwbaar merk en van voldoende kwaliteit. Goedkope voedingen van onbekende merken kunnen onstabiel zijn en mogelijk zelfs schade aanrichten aan andere componenten in je PC. Zorg ervoor dat je voeding voldoende koeling heeft en dat de ventilator niet geblokkeerd wordt door stof of andere obstakels. Oververhitting kan leiden tot instabiliteit en zelfs tot het defect raken van de voeding. Controleer regelmatig de kabels en aansluitingen van je voeding. Losse of beschadigde kabels kunnen ook leiden tot instabiliteit en mogelijk zelfs kortsluiting.
Kortom, het is van groot belang om voorzichtig te zijn met een defecte voeding en om altijd te zorgen voor een voeding van goede kwaliteit en voldoende koeling.
Hoe kan ik mijn PSU testen?
Het gemakkelijkste is om de PSU simpel weg te vervangen door aan andere. Als de PC dan normaal werkt moet je niet verder te zoeken. Er bestaan in de handel ook kleine toestelletjes om een voeding te testen. Deze testers zijn ideaal voor de hobbyist die regelmatig aan PC’s werkt. Als zo een voeding tester aangeeft dat een voeding defect is dan is dit zeer betrouwbaar. Omgekeerd moet je wel opletten. Het is niet omdat de tester aangeeft dat de voeding oké is dat deze voeding ook stabiel is!
Problemen met andere elektrische apparaten.
Het is ook belangrijk om rekening te houden met andere elektrische apparaten in de omgeving van je computer, vooral als deze op dezelfde stroomkring zijn aangesloten. Huishoudelijke toestellen met een hoog vermogen, zoals een wasmachine of een magnetron, kunnen onstabiele spanningen en stroompieken veroorzaken die de werking van de voeding van je computer kunnen beïnvloeden. Dit is vooral het geval bij inductieve toestellen, zoals een koelkast of een wasmachine, die een sterke elektromagnetische interferentie genereren. Om deze interferentie te verminderen, is het raadzaam om de computer en andere gevoelige apparatuur op een aparte stroomkring aan te sluiten. Dit kan helpen om storingen en problemen met de voeding te voorkomen.