Ben je op zoek naar nieuw RAM-geheugen en vraag je je af wat al die cijfers betekenen in de beschrijving van het geheugen? Wat betekenen termen zoals RAS, CAS, tRCD, tRAS en CAS Latency? En wat betekent het als sommige geheugenmodules vermelden dat ze XMP of AMD EXPO™ Technology ondersteunen?
De werking van RAM-geheugen super vereenvoudigd
RAM-geheugenmodules zijn georganiseerd in een matrix van rijen en kolommen. Elke rij en elke kolom vertegenwoordigen een adresbare eenheid waar gegevens kunnen worden opgeslagen. Wanneer een specifieke geheugenlocatie wordt aangesproken, wordt eerst de rij (Row Address Strobe) geselecteerd en vervolgens de kolom (Column Address Strobe), waarbij de gegevens worden gelezen of geschreven. Laat ons dit eens in detail bekijken.
- De processor vraagt de inhoud va een geheugenlocatie.
- Het ramgeheugen selecteert de juiste rij (RAS Row Address Strobe)
- Het ramgeheugen selecteert vervolgens de jusite kolom (CAS Column Address Strobe)
- De processor krijgt wat hij gevraagd heeft. De tijd die hij heeft voor te lezen is de tRAS (Row Active Time)
- Nadat de processor heeft wat hij gevraaagd heeft is er wat tijd nodig voordat een nieuw locatie kan gelezen worden dit is de tRP (Row Precharge Time)
De tijd tussen stap 2 en 3 de tRCD (Row Address to Column Address Delay)
en de tijd tussen stap 3 en 4 is de CAS Latency (CL) , de vertraging tussen het selecteren van de kolom en het werkelijk verkrijgen van de informatie.
Hoe weet de BIOS welke timings gebruikt moeten worden?
Wel op geheugen staat een chip met de instellingen van het ramgeheugen. In het verleden was dit SPD (serial presence detect) dat aan de BIOS dus vetelde welke timings moesten gebruikt worden. Vandaag de dag is die chip vervangen door een EPP (ehanced performance profiles) of een XMP (extreme memory profiles) en bevat het zoals de naam doet vermoeden verschillende profielen die kunnen gebruikt worden voor het optimaal gebruik van het geheugen. De profielen zorgen er dus voor dat de BIOS de timings dus gemakkelijk kan instellen.
AMD EXPO™ Technology, ook wel bekend als “AMD Extended Profiles for Overclocking”, is dan weer een technologie ontwikkeld door Advanced Micro Devices (AMD) en biedt ondersteuning voor het overklokken van geheugen. Met AMD EXPO™ Technology kunnen gebruikers gemakkelijk het geheugen van hun systeem overklokken. Deze functie is specifiek ontworpen voor gebruik met AMD Ryzen™ processoren op socket AM5 en biedt geoptimaliseerde profielen voor DDR5-geheugen. Het voordeel van deze technology is dat je vooraf geteste overklok profielen kan gebruiken wat natuurlijk minder risico inhoudt dan zelf te beginnen experimenteren.
In de BIOS kan je vaak selecteren of je automatische instellingen wenst te gebruiken of manuele. In het geval van automatische instellingen zal de BIOS de chip op het RAM-geheugen raadplegen en een profiel gebruiken voor de timings. Het nadeel van het gebruik van deze profielen, wat voornamelijk relevant is voor overklokkers, is dat je dan niet handmatig de timings kunt instellen. Het voordeel daarentegen is dat de profielen betrouwbare en vaak stabiele timings bieden. Let op het manueel instellen van RAM-geheugen vraagt kennis van zaken en is dus niet voor iedereen weggelegd.
