Het gebruik van een Solid State Drive of kortweg SSD heeft veel voordelen. Een SSD heeft een kleinere toegangstijd en is veel sneller dan de gemiddelde klassieke harde schijf. Met een SSD kan je een PC van een paar jaar oud gemakkelijk upgraden waardoor deze opnieuw enkele jaren bruikbaar wordt. Een SSD heeft echter ook een groot nadeel. Als een SSD defect gaat is het meestal onmogelijk om nog gegevens te recupereren. We leggen uit waarom.
Een SSD gebruikt flash geheugen en het grote nadeel van flash geheugen is dat je flash geheugen moet wissen alvorens je erop kan schrijven. Als flash geheugen voor de eerste keer gebruikt wordt kan er onmiddellijk geschreven worden maar als de informatie nadien aangepast moet worden moet de informatie eerst verplaatst worden zodat de geheugenlocatie gewist kan worden. Nadien kan de correcte informatie op de gewiste geheugenlocatie geschreven worden. Al deze extra stappen om de informatie te wijzigen op een geheugenlocatie zorgen natuurlijk voor vertragingen. Bovendien kan flash geheugen maar een beperkt aantal keren beschreven en de extra stappen voor het wijzigen van informatie in een geheugenlocatie zorgen voor extra schrijfopdrachten. Hierdoor vermindert de levensduur van de SSD. Om deze problemen op te lossen worden er aan aantal speciale technieken gebruikt. Deze technieken hebben een invloed op het al dan niet kunnen recupereren van data wanneer een SSD defect gaat.
Garbage Collection
De kleinste geheugenlocatie op een SSD noemen ze een “page”. Een “page” is meestal 4Kb groot. Verschillende pages worden gegroepeerd in een “block”. Zo een “block” kan bijvoorbeeld 256KB groot zijn. Een SSD kan geen “page” wissen maar enkele een hele “block”. Wanneer in een “block” pages zitten die niet meer nodig zijn kan de SSD de ganse “block” verplaatsen naar een ander “block”. Hierbij worden natuurlijk enkel de pages geschreven die nog in gebruik zijn. De oorspronkelijke “block” wordt nadien gewist. De informatie die niet meer in gebruik was en aanwezig was in bepaalde pages gaat hierbij verloren. Dit lijkt onbelangrijk maar veel data recuperatiesoftware kan de informatie die normaal in zo een ongebruikte “pages” zitten nog uitlezen. Natuurlijk is dit niet meer mogelijk indien deze “pages” gewist zijn.
TRIM
TRIM is een commando dat het operating systeem kan geven aan de SSD. Met het TRIM commando geeft het operating systeem aan welke “blocks” niet meer in gebruik zijn. De SSD kan die vervolgens wissen. Lege “blocks” zijn immers sneller beschrijfbaar dan “blocks” waarop nog data staat die eigenlijk niet meer in gebruikt is. Bovendien is er ook minder garbage collection vereist als een SSD ge-TRIM’t is. Alleen moderne operating systemen ondersteunen TRIM. Je kan gemakkelijk controleren of TRIM ingeschakeld is of niet. Hiervoor open je een command prompt venster als administrator en geef je het volgende commando in.
Als Het Resultaat 0 Is Is Trim Ingeschakeld.
Nu dat we weten wat TRIM en garbage collection is gaan we beter begrijpen waarom het zo moeilijk is van verloren data te recuperen op een SSD. Vooral als we de klassieke HDD vergelijken met een SSD wordt als duidelijk. Als we bestanden wissen op een klassieke harde schijf wissen we eigenlijk alleen de referenties naar de bestanden in de partitietabel. Deย bestanden worden eigenlijk niet gewist omdat dit ook helemaal niet nodig is. Een klassieke harde schijf kan die gegevens gewoon overschrijven. Het is juist van dit principe dat de meeste data recuperatiesoftware gebruikt maakt. Op een SSD kan data niet overschreven worden. Het aanpassen van data op een geheugenlocatie vraagt verschillende stappen en dit maakt de SSD trager. Door de ongebruikte data te wissen wordt de SSD sneller wanneer gegevens weggeschreven worden. Meerdere schrijfcycli worden hierdoor ook vermeden en dit heeft een positieve invloed op de levensverwachting van de SSD. Maar het gevolg is wel dat wanneer we verloren data willen recupereren dat deze data naar alle waarschijnlijkheid reeds gewist is. De kans dat je bestanden zal kunnen recupereren is quasi nul.
Als je een PC op een verstandige manier gebruikt weet je dat je een backup moet nemen van je belangrijke gegevens. Als je een SSD gebruikt wordt dit dus nog belangrijker. Het voorspellen of een SSD gaat falen is zeer moeilijk. SSD’s hebben net zoals gewone harde schijven een SMART die je kan uitlezen. SMART (Self Monitoring Analysis and Reporting Technology) is helaas in de loop der jaren geoptimaliseerd voor klassieke harde schijven en als behalve efficient en betrouwbaar voor SSD’s. Bovendien is SMART zelfs voor de gewone harde schijf niet betrouwbaar en 1/3 van de gewone harde schijven crasht dan ook zonder dat de SMART getriggerd wordt.
De meeste SSD fabrikanten bieden software aan waarmee je de gezondheid van je SSD kan controleren. Hieronder een overzicht:
- Intelยฎ Solid-State Drive Toolbox
- Kingston Toolbox 2.0
- Corsair SSD Toolbox
- Samsung SSD Magician Tool
- OCZ Toolbox
- SanDisk SSD Toolkit
Tenslotte willen we nog even vermelden dat een USB stick geen SSD is. USB sticks hebben geen garbage collection of TRIM. Bijgevolg is de kans dat je gewiste informatie opnieuw kan herstellen zeer groot. Je kan hiervoor programma’s gebruiken zoals Recuva.
