Wanneer je op het inlogscherm van Ubuntu onderaan op het tandwiel klikt, zie je meestal twee opties: Ubuntu en Ubuntu on Xorg. Maar wat betekent dat precies? En welke keuze is de beste voor jou?
Wat is het verschil tussen Wayland en Xorg?
Als je Ubuntu kiest kies je voor Wayland, de andere optie is Xorg. Het verschil zit hem in de manier waarop Ubuntu beeld en invoer (zoals muis en toetsenbord) verwerkt. De standaard is echter Wayland, wat een modern alternatief is voor Xorg. Laten we beiden eens vergelijken in een tabel.
Kenmerk
✅ Wayland (standaard bij “Ubuntu”)
✅ Xorg (te kiezen via “Ubuntu on Xorg”)
Type
Modern alternatief voor Xorg
Ouder systeem, maar zeer stabiel
Beveiliging
Uitstekende bescherming, apps kunnen niet zomaar meekijken
Minder veilig, applicaties hebben meer toegang
Prestaties
Snellere animaties, wordt beter ondersteund op moderne hardware
Goede prestaties, vooral op oudere systemen
Compatibiliteit
Soms problemenen met de compatibiliteit. (bijv. OBS, VNC)
Uitstekende ondersteuning voor software en randapparatuur
Geschikt voor schermopname
Minder geschikt, tenzij speciaal ondersteund
Uitstekend, brede ondersteuning
Geschikt voor remote desktop
Vaak beperkt of niet ondersteund
Volledig ondersteund, stabieler voor VNC/RDP
Hoe kies je?
Gewoon bij het aanmelden zoals je kan zien op de afbeelding. Let wel op je keuze wordt onthouden. Als je dus om een of andere reden Ubuntu on Xorg gebruikt hebt ga je in de toekomst steeds aanmelden op die manier tenzij je bij het aanmelden expliciet opnieuw aanmeld via Wayland.
Tip: problemen met schermopname?
Als je merkt dat programma’s zoals OBS Studio, Kazam of SimpleScreenRecorder geen beeld opnemen of vastlopen, log dan in met Ubuntu on Xorg. Veel opnameprogramma’s hebben nog geen volledige ondersteuning voor Wayland.
Conclusie
Wayland is de toekomst van Linux-desktops, maar Xorg blijft voorlopig belangrijk voor compatibiliteit. Gebruik je Ubuntu vooral om te werken en heb je geen problemen? Dan is Wayland prima. Werk je met schermopnames, remote desktop of oudere software? Dan is Xorg nog steeds de betere keuze.
Stefan Van Nerum is een Industrieel Ingenieur Telecommunicatie met een diverse achtergrond in de technologiewereld. Met ervaring als docent in het middelbaar onderwijs, werkzaam als C++ programmeur, en het runnen van een computerwinkel gedurende 13 jaar, heeft Stefan zijn expertise ontwikkeld in computerreparatie en technologische oplossingen. Zijn passie voor informatica strekt zich uit tot zijn vrije tijd, waarin hij blijft verkennen en innoveren in de voortdurend veranderende wereld van technologie.
