USB-C is geweldig! Je kan eindelijk je USB-kabel niet meer verkeerd insteken. Geen gepruts meer, geen omgedraaide stekkers, gewoon klik… en klaar. Maar wacht even. Denk je dat alles met USB-C nu vanzelf werkt? Vergeet het maar.
Want er zijn nieuwe valkuilen. En fabrikanten zullen je die niet zomaar uitleggen. Ze houden het liever vaag. Waarom? Omdat verwarring goed verkoopt. En jij, als gebruiker, blijft met de frustratie zitten. Deze tekst is jouw ultieme gids. We maken duidelijk hoe USB-C écht werkt, wat je wél en niet mag verwachten, en waarom het soms gewoon niet doet wat jij denkt dat het zou moeten doen.
1ste misverstand: Elke USB-C poort is identiek
Een USB-C poort ziet er altijd hetzelfde uit. Klein, ovaal en omkeerbaar. Maar dat betekent niet dat elke USB-C poort hetzelfde kan. Verwarrend, toch?
Denk aan printers:
De ene kan alleen printen.
De andere kan printen, scannen én heeft wifi.
Maar je ziet het verschil niet meteen.
Zo is het ook met USB-C: Achter één en dezelfde poort kunnen totaal andere functies zitten. Je ziet het er niet aan, maar het maakt een wereld van verschil.
Mogelijke functies van een USB-C poort:
- Alleen opladen (power only)
- Opladen + gegevensoverdracht (zoals bij een klassieke USB-stick)
- Opladen + data + video (via Alt Mode: DisplayPort of HDMI)
- Thunderbolt 3/4 (ultrasnelle data én video, meestal bij duurdere toestellen)
En daar zit het probleem: je moet het opzoeken of testen. Want uiterlijk zijn ze allemaal gelijk, maar functioneel vaak totaal anders.
| Onthoud: Aan een USB-C poort kan je niet zien wat welke functies hij ondersteunt. |
Alt Mode: wablieft? Wat is dat nu weer?
Wil je een scherm aansluiten via USB-C? Dan heb je Alt Mode nodig. En precies daar loopt het bij velen mis.
Klinkt als technisch gebrabbel? Geen paniek. Het is eigenlijk simpel:
Alt Mode staat voor Alternatieve modus. Je USB-C poort schakelt tijdelijk over naar een andere functie, bijvoorbeeld om videobeeld door te sturen via DisplayPort of HDMI.
Maar… het werkt niet vanzelf. Alles moet samenwerken. Dit zijn de vier schakels in de ketting:
- Je laptop moet Alt Mode ondersteunen. Niet elke USB-C poort kan video uitsturen, zelfs al ziet hij er hetzelfde uit.
- De poortcontroller van je laptop moet video toelaten. Soms zit de beperking in de hardware, niet de software.
- Je kabel moet geschikt zijn voor video. Veel goedkope USB-C kabels zijn enkel gemaakt om op te laden — video gaat dan gewoon niet.
- Je scherm moet video via USB-C accepteren. Niet elk scherm kan dat; sommige hebben USB-C enkel voor data of stroom.
Pas als alles klopt, volgt er een kort onderhandelingetje tussen je apparaat, poort en scherm. En dan… pas dan krijg je beeld.
| Onthoud: Alt Mode betekent dat je je USB-C poort even iets anders laat doen dan klassieke USB-taken zoals je muis of toetsenbord aansluiten. |
The boring stuff
De onderhandeling: hoe weten toestellen wat ze moeten doen?
Zodra je een scherm inplugt op een USB-C poort, gebeurt er vanalles achter de schermen. Geen magie, maar een technische onderhandeling.
Wat wordt er besproken?
- De poortcontroller in je laptop (vaak geïntegreerd met de grafische kaart) vraagt zich af: Wat is dit apparaat?
- Het scherm antwoordt met zijn unieke ID, de zogenaamde EDID (Extended Display Identification Data). Dat vertelt onder andere wat de resolutie is, en welke videostandaarden het scherm aankan.
- Dan volgt de Power Delivery-handshake (PD-handshake): hoeveel stroom wil je? Kan je ook video? Welke richting moet het signaal uit?
- Pas daarna beslist je laptop: Oké, we schakelen deze poort om naar Alt Mode, en stuurt hij DisplayPort of HDMI via USB-C.
Maar…als één van die schakels ontbreekt? Dan gebeurt er… niks.
| Onthoud: Als je een toestel aansluit op USB-C is er wat overleg tussen de pc en het toestel. Ze beslissen wat er moet gebeuren. |
Waarom werken sommige kabels of hubs niet?
Omdat niet alle kabels of hubs alle functies ondersteunen.
- Sommige USB-C kabels zijn enkel voor stroom (laden, niks anders)
- Andere kunnen wel data, maar geen video
- Sommige hubs ondersteunen DisplayPort Alt Mode, andere niet
En daarbovenop zijn er ook nog de kwaliteitsverschillen. Een slechte hub kan letterlijk je beeldstroom blokkeren, of slechts in lage resolutie doorgeven. En dan bestaan er nog USB-C dockingstations…. soms een echte valstrik. Lees https://decomputer.be/let-op-als-je-een-docking-station-koopt/
| Tijd dat men strikte regels oplegt en verplicht dat alle kabels en hubs ALLES ondersteunen! En daar is men mee bezig. |
Kan je USB-C poort video en opslag tegelijk?
Ja, als je hub én je computer het ondersteunen. Je hebt dan een USB-C hub nodig die DisplayPort Alt Mode én USB-data-overdracht tegelijk kan splitsen via verschillende lanes. Niet elke hub doet dat, en je hebt voldoende bandbreedte nodig.
Bij goedkopere laptops met maar één USB-C poort zit je sneller aan de limieten. Soms wordt er gekozen: óf data, óf video, afhankelijk van wat eerst gedetecteerd wordt.
En dan is er nog Windows…
Windows doet z’n best, maar het geeft je vaak nauwelijks feedback als Alt Mode faalt. Geen melding, geen log, gewoon: geen beeld. Frustrerend. Daarom is het cruciaal dat je zelf weet waar je moet kijken:
- Check je instellingen in Apparaatbeheer > Beeldschermadapters
- Gebruik bij voorkeur kabels van goede kwaliteit en test op een tweede toestel
- Zoek in de handleiding van je laptop of “DisplayPort over USB-C” ondersteund wordt
Waarom willen fabrikanten niet dat je onze tekst leest…
Fabrikanten willen winst maken. Een USB-C poort die minder functies ondersteunt (zoals géén videobeeld via Alt Mode) is goedkoper om te produceren. En dat verschil zie je als consument vaak niet aan de buitenkant.
Het gevolg? Er worden nog steeds laptops verkocht waarvan de USB-C poort géén video ondersteunt. En geef toe: nu je dit gelezen hebt, wil jij toch ook zeker weten dat je volgende computer dat wél kan?
Maar er is hoop: Microsoft heeft aangekondigd dat ze fabrikanten willen verplichten om USB-C poorten standaard te voorzien van videofunctie via Alt Mode. Dat is goed nieuws — maar nog niet overal ingevoerd.
Tot dan: goed opletten wat je koopt.
